বহিৰ পাতত ৰঙীন হৈ উঠিছিল এজনী ছোৱালী । কপালত তাইৰ তৃতীয় নয়ন । দুচকু বৈ যায় পানীত । এগৰাকী কন্যাই অঁকা সেই ছবি বাংলাদেশৰ বিক্ষোভৰ প্রতীক হৈ উঠিল । পুনৰ একজোঁট হ’ল দুই বাংলা ।
নিউ বেৰাকপুৰৰ বাসিন্দা ২০ বছৰীয়া ছায়নী দত্ত ইঞ্জিনিয়াৰিং পঢ়ি আছে । পঢ়া-শোনাৰ লগতে ছবি আঁকি ভাল পায়। ছবিটো দুবছৰ আগতে আঁকিছিল । ইন্টাৰনেটত আপলোডো কৰিছিল আগতে । ‘‘অত্যাচাৰিত সকলো মহিলাৰ ভিতৰতেই লুকাই আছে দুর্গা । যি জাগি উঠিবই,’’ তেনেদৰে ছবিটো আঁকিছিল ছায়নীয়ে । সময় সাপেক্ষে ই পুনৰ প্রাসংগিক হৈ উঠিছে । সেয়ে হয়তো চুবুৰীয়া দেশৰ দুর্দিনত ‘প্রতিবাদ’ হৈ উঠিছে এই ছবি । দুর্গোৎসৱক কেন্দ্র কৰি মৌলবাদী দুষ্কৃতীসকলৰ ইটোৰ পাছত সিটো আক্ৰমণৰ ঘটনাত প্রতিবাদমুখী হৈ পৰিছে বাংলাদেশীসকল । ৰাজধানী ঢাকা তথা চট্টগ্রাম, বিক্ষোভ আৰম্ভ হৈছে দেশৰ বিভিন্ন প্রান্তত । প্ৰতিবাদত যোগ দিছে শিক্ষক, শিক্ষাৰ্থী, সংস্কৃতিকর্মীৰ পৰা আদি কৰি সাধাৰণ লোক ।
ক্ষোভ-বিক্ষোভত দুই বাংলাৰ এইদৰে একত্ৰিত হোৱা অৱশ্যে নতুন নহয় । ২০১৪ৰ ছেপ্টেম্বৰত এনেদৰেই যাদৱপুৰ বিশ্ববিদ্যালয়ত ছাত্রী নিগ্রহৰ ঘটনাত বিক্ষোভৰ শ্ল’গান হৈ উঠিছিল ‘হোক কলৰব’ । পৰৱর্তী সময়ত প্রতিবাদৰ ভাষা হৈ উঠিছে বাংলাদেশৰ গায়ক অর্ণবৰ গান ‘হোক কলৰব ফুলগুলো সব লাল না হয়ে নীল হলো কেন ?…’
শনিবাৰে বাংলাদেশৰ চট্টগ্রামত সম্প্রীতি সমাবেশত যোগ দিছিল স্থানীয় বাসিন্দা মিঠুন ধৰে । তেওঁ সোনাৰ কাম কৰে । ছবিটো তেওঁ প্রতিবাদ হিচাপে লৈ যায় । মিঠুনে জনায়, তেওঁ ইন্টাৰনেটত ছবিটো পাইছিল । কোনে অঁকা নাজানে । ছবিৰ অশ্রুসজল মুখখনি দেখি তেওঁ ভাবিছিল, এইটোৱে প্রতিবাদৰ যোগ্য উত্তৰ হ’ব পাৰে । স্থানীয় চাইবাৰ কেফেৰ পৰা ছবিটো ডাঙৰকৈ প্রিন্ট কৰি সমাবেশত যায় । হেজাৰ হেজাৰ মানুহৰ ভিৰৰ মাজত প্রতিবাদৰ মুখ হৈ উঠে সেইটো ।
ছায়নীও নাজানিছিল যে তেওঁ অঁকা ছবি এইদৰে বাংলাদেশৰ সম্প্রীতিৰ মুখ হৈ উঠিব । সংবাদপত্রত সমাবেশৰ ছবি দেখি গ’ম পায় । তেওঁ জনায়, বন্ধুবৰ্গৰ অভিনন্দনৰ সোঁত বৈছে ফোনৰ ইনবক্সত । সামাজিক মাধ্যমতো শ শ শুভেচ্ছাবার্তা । ছায়নীয়ে কয়, ‘‘সপোনতো ভবা নাছিলো । সম্পূৰ্ণ আচৰ্যকৰ । মই অংকন কৰা ছবি যে এনেদৰে বাংলাদেশত প্রতিবাদৰ প্রতীক হৈ উঠিছে, সেইটো ভাবিয়ে ভাল লাগিছে ।’’