তালিবানে আগানিস্তান দখল কৰাৰ পাছত ভাৰতে সমস্ত কূটনীতি এৰি অগ্রাধিকাৰ দিছিল সেই দেশত বসবাসকাৰী নিজৰ নাগৰিকসকলক উভতাই অনাত । ৰাছিয়াই ইউক্রেইন আক্রমণ কৰাৰ পাছতো একেদৰে নতুন দিল্লী তৎপৰ, সেই দেশৰ আনুমানিক ১৮ হেজাৰ ভাৰতীয়ক নিৰাপদে উভতাই অনাত । ভাৰতৰ ‘মিছন ইউক্রেইন’ৰ এতিয়া লক্ষ্য মাত্ৰ এটাই । যুদ্ধ সংক্রান্ত কোনো কূটনৈতিক অৱস্থান লোৱা বা ভূকৌশলগত ৰাজনীতিত পক্ষ লোৱা দেখা নাই ছাউথ ব্লকক ।
আজি সন্ধিয়া মন্ত্রীসভাৰ নিৰাপত্তা সংক্রান্ত কমিটীৰ বৈঠকত বৈদেশিক সচিব হর্ষবর্ধন শ্রিংলাই ইউক্রেইন পৰিস্থিতি সন্দৰ্ভত জনায় প্রধানমন্ত্রীক । বৈঠকত উপস্থিত আছিল ৰাষ্ট্ৰীয় নিৰাপত্তা উপদেষ্টা অজিত ডোভাল, প্রতিৰক্ষা মন্ত্রী ৰাজনাথ সিং কেন্দ্রীয় বিত্তমন্ত্রী নির্মলা সীতাৰামন । সূত্রৰ খবৰ, অতি শীঘ্রে ৰাছিয়াৰ ৰাষ্ট্ৰপতি ভ্লাদিমিৰ পুতিনৰ স’তে ফোনত কথা পাতিব প্রধানমন্ত্রী নৰেন্দ্র মোদীয়ে ।
আজি ইউক্রেইনত নিযুক্ত ভাৰতীয় ৰাষ্ট্রদূত পার্থ সৎপথীয়ে এটা ভিডিঅ’ বার্তা টুইট কৰে । তেওঁ কয়, “আজি আমি পুৱা শুই উঠি খবৰ পালো, ৰাছিয়াই ইউক্রেইন আক্রমণ কৰিছে । উদ্বেগ আৰু উত্তেজনা চাৰিওফালে । আকাশপথত উৰন বন্ধ, ৰেল চলাচল কৰাে নাই, পথো অৱৰোধ কৰা হৈছে । এনে পৰিস্থিতিত আমাৰ দূতাবাস ২৪ ঘণ্টা ইয়াৰ ভাৰতীয়সকলৰ নিৰাপত্তাৰ বাবে কাম কৰি আছে ।” ইউক্রেইনত বসবাসকাৰী ভাৰতীয়সকলৰ বাবে তেওঁৰ পৰামর্শ, “যোন য’ত আছে তাতেই থাকক । ক’ৰবাত ওলাই গৈ আবদ্ধ হৈ পৰিলে পুনৰ নিজৰ আগৰ বাসস্থানতে উভতি যাওক । ভাৰতীয় দূতাবাসৰ স’তে সংযোগত থাকক । সর্বোপৰি অশান্ত নহ’ব, এই সংকটত মূৰ ঠাণ্ডা ৰাখক ।”
এই বক্তব্যৰ স’তে সংগতি ৰাখি আজি ইউক্রেইনত নিযুক্ত ভাৰতীয় দূতাবাসে বিভিন্ন নির্দেশনা প্রকাশ কৰিছে । কোৱা হৈছে, ‘কিছু কিছু স্থানত আপোনালোকে ছাইৰেনৰ শব্দ পাব, বোমা পৰাৰ সতর্কবার্তা পাব । এই ধৰণৰ পৰিস্থিতিত পৰিলে গুগল মেপ চাব । নিকটৱর্তী ব’ম্ব শেল্টাৰত আশ্রয় লওক । ভূগর্ভস্থ মেট্র’ত এনে বহু স্থান আছে ।’ বৈদেশিক প্রতিমন্ত্রী ভি মুৰলীধৰনে জনাইছে, “আকাশ পথ বন্ধ কৰি দিয়াত আমি ভাৰতীয়সকলক বিমানত উভতাই অনাৰ চেষ্টা বন্ধ কৰিছো । এতিয়া বিকল্প পথৰ সন্ধান কৰা হৈছে ।” ‘বিকল্প’ হিচাপে স্থলপথত উদ্ধাৰ অভিযানতেই এইবাৰ জোৰ দিছে দিল্লীয়ে । ইউক্রেইনৰ সীমান্তৱর্তী ৰাষ্ট্র হাংগেৰী, পোলেণ্ড, শ্লোভাকিয়া আৰু ৰোমানিয়াৰ স’তে যোগাযোগ কৰিছে বৈদেশিক মন্ত্রণালয়ে । ভাৰতীয় দূতাবাসৰ চাৰিটা প্রতিনিধি দল উপস্থিত হৈছে এইসমূহ দেশৰ স’তে ইউক্রেইনৰ সীমান্তত । ভাৰতীয়সকলক স্থলপথত ইউক্রেইনৰ পৰা ওলিয়াই অনাৰ ব্যৱস্থা কৰা হৈছে এইসমূহ দেশৰ চৰকাৰৰ সহযোগিতাত । ইউক্রেইনৰ বৈদেশিক মন্ত্রীৰ স’তেও এই বিষয়ত আলোচনা কৰিছে বৈদেশিক মন্ত্রী এছ জয়শংকৰে ।
আজি পুৱাৰ পৰাই বহু ভাৰতীয় ছাত্র-ছাত্রীক কিভত ভাৰতীয় দূতাবাসৰ সন্মুখত ভিৰ কৰা দেখা গৈছে । তেওঁলোকৰ কিছু অংশক দূতাবাসৰ ভিতৰতেই স্থান দিয়া হৈছে । বাকীসকলক সংলগ্ন নিৰাপদ অঞ্চলত প্ৰেৰণ কৰা হৈছে বুলি দূতাবাস সূত্রে জনাইছে ।
আনহাতে, বিষয়টোক লৈ চৰকাৰৰ ওপৰত চাপ দিয়া দেখা গৈছে প্রধান বিৰোধী দল কংগ্ৰেছক । ৰাহুল গান্ধীয়ে এটা ভিডিঅ’ টুইট কৰিছে । ভিডিঅ’টোত এগৰাকী ছাত্রীয়ে জনাইছে, ভাৰতীয় দূতাবাসৰ তৰফৰ পৰা কোনো সহায় পোৱা নাই । ৰাহুলে লিখিছে, ‘২০ হেজাৰ ভাৰতীয় ছাত্র-ছাত্রীৰ সুৰক্ষাই এতিয়া সর্বোচ্চ অগ্রাধিকাৰ । চৰকাৰে সেইটো নিশ্চিত কৰক ।’
কংগ্রেছৰ মুখপাত্র ৰণদীপ সিং সুৰজেৱালাই কৈছে, ‘কৰ’নার সময়ত তেওঁৰ আহ্বানত মানুহে হেজাৰ হেজাৰ কিলোমিটাৰ পথ খোজকাঢ়িবলৈ বাধ্য হৈছিল । আজি তেওঁৰ ইউক্রেইনক লৈ নীৰৱতাই ২০ হেজাৰ ছাত্র-ছাত্রীৰ জীৱন বিপন্ন কৰিছে । সংকটৰ সময়ত মানুহৰ পৰা মুখ ঘূলাই লোৱাই মোদী মডেল নেকি ?’