THE NOBEL PEACE PRIZE 2022 : এই বছৰৰ শান্তিৰ ন’বেল বঁটাৰ বাবে নিৰ্বাচিত হ’ল কাৰাগাৰত বন্দী হৈ থকা বেলাৰুছৰ মানৱাধিকাৰ কৰ্মী এলেছ বিয়ালিয়াটস্কি, ৰাছিয়াৰ মানৱাধিকাৰ সংগঠন গ্ৰুপ মেম’ৰিয়েল আৰু ইউক্ৰেইনৰ মানৱাধিকাৰ সংগঠন চেণ্টাৰ ফ’ৰ চিভিল লিবাৰ্টিজ ৷ আজি নৰৱেৰ অছলোত বিজয়ীৰ নাম ঘোষণা কৰে ন’বেল কমিটিৰ অধ্যক্ষ বেৰিট ৰেইছ-এণ্ডাৰছেনে ।
শান্তিৰ ন’বেল বঁটাৰ বাবে নিৰ্বাচিত কৰা বেলাৰুছৰ মানৱ অধিকাৰ অধিবক্তা এলেছ বিয়ালিয়াটস্কি, ৰাছিয়াৰ মানৱ অধিকাৰ সংগঠন মেম’ৰিয়েল আৰু ইউক্ৰেইনৰ মানৱ অধিকাৰ সংগঠন চেণ্টাৰ ফৰ চিভিল লিবাৰ্টিজৰ বিষয়ে অলপ জানো আহক :-
১৯৮০ ৰ দশকৰ মাজভাগত বেলাৰুছত উদ্ভৱ হোৱা গণতন্ত্ৰ আন্দোলনৰ অন্যতম হোতা আছিল এলেছ বিয়ালিয়াটস্কি। তেওঁ নিজৰ দেশত গণতন্ত্ৰ আৰু শান্তিপূৰ্ণ বিকাশৰ বাবে নিজৰ জীৱন উৎসৰ্গা কৰিছে। অন্যান্য বিষয়ৰ উপৰিও, তেওঁ ১৯৯৬ চনত বিতৰ্কিত সাংবিধানিক সংশোধনৰ প্ৰতিক্ৰিয়াস্বৰূপে ভিয়াস্না (বসন্ত) সংগঠনটো প্ৰতিষ্ঠা কৰিছিল যিয়ে ৰাষ্ট্ৰপতিক স্বৈৰাচাৰী ক্ষমতা প্ৰদান কৰিছিল আৰু ইয়াৰ ফলত ব্যাপক প্ৰদৰ্শন আৰম্ভ হৈছিল। ভিয়াস্নাই কাৰাগাৰত থকা প্ৰদৰ্শনকাৰী আৰু তেওঁলোকৰ পৰিয়ালৰ বাবে সমৰ্থন প্ৰদান কৰিছিল। তাৰ পিছৰ বছৰবোৰত ভিয়াস্না এক বহল-আধাৰিত মানৱ অধিকাৰ সংগঠনলৈ বিকশিত হৈছিল যিয়ে ৰাজনৈতিক বন্দীসকলৰ বিৰুদ্ধে কৰ্তৃপক্ষৰ অত্যাচাৰৰ ব্যৱহাৰৰ বিৰুদ্ধে নথিভুক্ত আৰু প্ৰতিবাদ কৰিছিল।চৰকাৰী কৰ্তৃপক্ষই বাৰে বাৰে এলেছ বিয়ালিয়াটস্কিক নীৰৱ কৰিবলৈ চেষ্টা কৰিছে। তেওঁ ২০১১ চনৰ পৰা ২০১৪ চনলৈ কাৰাবাস খাটিছিল। ২০২০ চনত শাসনৰ বিৰুদ্ধে বৃহৎ পৰিমাণৰ প্ৰদৰ্শনৰ পিছত, তেওঁক পুনৰ গ্ৰেপ্তাৰ কৰা হয়। তেওঁক এতিয়াও বিচাৰ নোহোৱাকৈ আটক কৰা হৈছে ।
আনহাতে ৰাছিয়াৰ মানৱ অধিকাৰ সংগঠন ৰাছিয়ান মেম’ৰিয়েল ১৯৮৭ চনত প্ৰাক্তন ছোভিয়েট ইউনিয়নৰ মানৱ অধিকাৰ কৰ্মীসকলৰ দ্বাৰা প্ৰতিষ্ঠা কৰা হৈছিল যিয়ে নিশ্চিত কৰিব বিচাৰিছিল যে কমিউনিষ্ট শাসনৰ উৎপীড়নৰ ভুক্তভোগীসকলক কেতিয়াও পাহৰিব নোৱাৰিব। শান্তিৰ নবেল বঁটা বিজয়ী আন্দ্ৰেই চাখাৰোভ আৰু মানৱ অধিকাৰৰ অধিবক্তা স্বেতলানা গাননুশ্কিনা প্ৰতিষ্ঠাপকসকলৰ ভিতৰত আছিল। উল্লেখ্য যে ছোভিয়েট ইউনিয়নৰ পতনৰ পিছত, মেম’ৰিয়েল ৰাছিয়াৰ সৰ্ববৃহৎ মানৱ অধিকাৰ সংগঠন হৈ পৰে। ষ্টেলিনবাদী যুগৰ ভুক্তভোগীসকলৰ ওপৰত নথিপত্ৰৰ এক কেন্দ্ৰ স্থাপন কৰাৰ উপৰিও, স্মাৰকে ৰাছিয়াত ৰাজনৈতিক উৎপীড়ন আৰু মানৱ অধিকাৰ উলংঘনৰ ওপৰত তথ্য সংকলন আৰু প্ৰণালীবদ্ধ কৰিছিল। স্মাৰক ৰাছিয়াৰ আটক সুবিধাসমূহত ৰাজনৈতিক বন্দীসকলৰ বিষয়ে তথ্যৰ আটাইতকৈ কৰ্তৃত্বশীল উৎস হৈ পৰিছিল। সংগঠনটোৱে সামৰিকবাদৰ বিৰুদ্ধে যুঁজ দিয়া আৰু আইনৰ শাসনৰ ওপৰত আধাৰিত মানৱ অধিকাৰ আৰু চৰকাৰৰ প্ৰচাৰৰ প্ৰচেষ্টাৰ ক্ষেত্ৰতো শীৰ্ষস্থানত থিয় হৈ আছে। যেতিয়া নাগৰিক সমাজে স্বৈৰাচাৰ আৰু স্বৈৰশাসনৰ পথ দিব লাগিব, শান্তি প্ৰায়ে পৰৱৰ্তী ভুক্তভোগী হয়। চেচেন যুদ্ধৰ সময়ত, স্মাৰকে ৰাছিয়ান আৰু ৰাছিয়ান পন্থী বাহিনীৰ দ্বাৰা অসামৰিক লোকসকলৰ ওপৰত সংঘটিত উৎপীড়ন আৰু যুদ্ধ অপৰাধৰ বিষয়ে তথ্য সংগ্ৰহ আৰু সত্যাপিত কৰিছিল। ২০০৯ চনত চেচনিয়াত থকা মেম’ৰিয়েলৰ শাখাৰ মুৰব্বী নাটালিয়া এষ্টেমিৰোভাক এই কাৰ্য্যৰ বাবে হত্যা কৰা হয়।ৰাছিয়াৰ নাগৰিক সমাজৰ অভিনেতাসকল বহু বছৰ ধৰি ভাবুকি, কাৰাবাস, নিৰুদ্দেশ আৰু হত্যাৰ সন্মুখীন হৈ আহিছে। মেম’ৰিয়েলক চৰকাৰৰ উৎপীড়নৰ অংশ হিচাপে, সংগঠনটোক আৰম্ভণিতে “বিদেশী এজেণ্ট” হিচাপে মোহৰ লগোৱা হৈছিল। ২০২১ চনৰ ডিচেম্বৰত, কৰ্তৃপক্ষই সিদ্ধান্ত লয় যে মেম’ৰিয়েলটো বলপূৰ্বক ভাৱে পৰিশোধ কৰিব লাগিব আৰু নথিপত্ৰ কেন্দ্ৰটো স্থায়ীভাৱে বন্ধ কৰিব লাগিব। পৰৱৰ্তী মাহবোৰত বন্ধবোৰ কাৰ্যকৰী হৈছিল, কিন্তু মেম’ৰিয়েলৰ পিছফালৰ লোকসকলে বন্ধ কৰিবলৈ অস্বীকাৰ কৰিছিল। বলপূৰ্বক বিলুপ্তিসন্দৰ্ভত এক মন্তব্যত অধ্যক্ষ ইয়ান ৰাচিনস্কিয়ে কয়, “কোনেও হাৰ মানিবলৈ পৰিকল্পনা কৰা নাই।
ইউক্ৰেইনত মানৱ অধিকাৰ আৰু গণতন্ত্ৰক আগুৱাই নিয়াৰ উদ্দেশ্যে ২০০৭ চনত কিয়েভত চেণ্টাৰ ফৰ চিভিল লিবাৰ্টিজ প্ৰতিষ্ঠা কৰা হৈছিল । কেন্দ্ৰটোৱে ইউক্ৰেইনৰ নাগৰিক সমাজক শক্তিশালী কৰিবলৈ আৰু ইউক্ৰেইনক এক সম্পূৰ্ণ গণতন্ত্ৰ হিচাপে গঢ়ি তুলিবলৈ কৰ্তৃপক্ষক হেঁচা দিয়াৰ বাবে এক স্থিতি গ্ৰহণ কৰিছে । ইউক্ৰেইনক আইনৰ শাসনৰ দ্বাৰা পৰিচালিত এখন ৰাজ্য হিচাপে বিকশিত কৰিবলৈ, চেণ্টাৰ ফৰ চিভিল লিবাৰ্টিছে সক্ৰিয়ভাৱে ইউক্ৰেইনক আন্তৰ্জাতিক অপৰাধ আদালতৰ সৈতে সংযুক্ত হোৱাৰ বাবে ওকালতি কৰিছে । চলিত বৰ্ষৰ ফেব্ৰুৱাৰীত ৰাছিয়াই ইউক্ৰেইন আক্ৰমণৰ পিছত চেণ্টাৰ ফৰ চিভিল লিবাৰ্টিছে ইউক্ৰেইনৰ অসামৰিক জনগোষ্ঠীৰ বিৰুদ্ধে ৰাছিয়াৰ যুদ্ধ অপৰাধ চিনাক্ত আৰু নথিভুক্ত কৰাৰ প্ৰচেষ্টাত অগ্ৰণী ভূমিকা লয় । আন্তৰ্জাতিক অংশীদাৰসকলৰ সহযোগত কেন্দ্ৰটোৱে দোষী পক্ষবোৰক তেওঁলোকৰ অপৰাধৰ বাবে দায়বদ্ধ কৰাৰ লক্ষ্যৰে এক বিশেষ পদক্ষেপ লৈ আছে ।
২০২২ চনৰ নবেল শান্তি বঁটা এলেছ বিয়ালিয়াটস্কি, মেম’ৰিয়েল আৰু চেণ্টাৰ ফৰ চিভিল লিবাৰ্টিজক প্ৰদান কৰি নৰৱেৰ ন’বেল কমিটিয়ে চুবুৰীয়া দেশ বেলাৰুছ, ৰাছিয়া আৰু ইউক্ৰেইনত মানৱ অধিকাৰ, গণতন্ত্ৰ আৰু শান্তিপূৰ্ণ সহাবস্থানৰ তিনিজন উৎকৃষ্ট চেম্পিয়নক সন্মানিত কৰিব বিচাৰে। মানৱতাবাদী মূল্যবোধ, সামৰিকতাবিৰোধী আৰু আইনৰ নীতিৰ সপক্ষে তেওঁলোকৰ ধাৰাবাহিক প্ৰচেষ্টাৰ জৰিয়তে, এই বছৰৰ বঁটা বিজয়ীসকলে আলফ্ৰেড নবেলৰ ৰাষ্ট্ৰসমূহৰ মাজত শান্তি আৰু ভ্ৰাতৃত্বৰ দৃষ্টিভংগীক পুনৰুজ্জীৱিত আৰু সন্মানিত কৰিছে – আজি বিশ্বত এক দৃষ্টিভংগীৰ আটাইতকৈ প্ৰয়োজনীয় বুলি এইদৰে মন্তব্য কৰে ন’বেল কমিটিৰ অধ্যক্ষ বেৰিট ৰেইছ-এণ্ডাৰছেনে ।
