Loksabha Election 2024:দুৰ্গ ৰক্ষাত সফল হ’বনে ?
# প্রাঞ্জলসেন ডেকা
ইতিমধ্যে প্রথম দুটা পৰ্যায়ৰ ভোটগ্রহণ সম্পন্ন হোৱাৰ পাছত তৃতীয়টোৰ প্ৰচাৰ অভিযানৰ সামৰণি পৰা এইবাৰৰ লোকসভা নির্বাচনে বিশেষ আকর্ষণীয় ৰূপ ধাৰণ কৰিছে। আৰু পাঁচটা পৰ্যায়ৰ ভোটগ্রহণ বাকী আছেই যদিও সম্ভাব্য ফলাফলক লৈ ব্যাপক জল্পনা- কল্পনা চলিছে। একাংশ বিশ্লেষকে কৈছে যে গৰিষ্ঠ সংখ্যক ভোটাৰে এইবাৰৰ নির্বাচনক লৈ নীৰৱতা অৱলম্বন কৰা হেতুকে কোন দলে অধিক সমর্থন লাভ কৰিছে তাৰ স্পষ্ট উমান লাভ কৰাটো কঠিন হৈছে। অৱশ্যে বাজনৈতিক দলসমূহে ভোটাৰক আকৰ্ষণৰ কোনো চেষ্টা এৰি দিয়া নাই। বিশেষকৈ শাসকীয় ভাৰতীয় জনতা পার্টিয়ে সর্বশক্তি প্রয়োগ কৰি জঁপিয়াই পৰিছে।
২০১৯ৰ দৰে এইবাৰ যে একপক্ষীয় নির্বাচন হোৱা নাই, সেইটো অৱশ্যে স্পষ্ট হৈছে। সেই বাবেই নির্বাচনী প্রচাৰত একাংশ নেতাই চৰম মিথ্যাচাৰৰ আশ্রয় লোৱাও পৰিলক্ষিত হৈছে। দুই-একে প্রতিপক্ষক সমালোচনা কৰিবলৈ গৈ স্পর্ধাৰ সীমা অতিক্রম কৰিছে। এনে দুর্ভাগ্যজনক কার্যকলাপ সত্ত্বেও নির্বাচন আয়োগৰ ভূমিকা আশ্চৰ্যকৰভাৱে দুৰ্ৱল বুলি ক্ষোভ-অসন্তুষ্টিৰ সৃষ্টি হৈছে। আনকি প্রথম পৰ্যায়ৰ ভোটগ্রহণৰ চূড়ান্ত হাৰ সুদীর্ঘ ১০ দিন পাছতহে প্রকাশ কৰাটোৱে আয়োগৰ ভূমিকাৰ প্ৰতি সন্দেহৰ উদ্রেক ঘটাইছে।
নির্বাচন জয়ৰ বাবে একাংশ নেতা তথা প্রার্থীয়ে অতি নিকৃষ্ট ধৰণৰ কথাৰ ফুলজাৰি মাৰিছে। অসাংবিধানিক নিকৃষ্ট ভাষাও একাংশ নেতাৰ মুখেদি নিঃসৃত হৈছে। অসমো এই ক্ষেত্রত পিছপৰি ৰোৱা নাই। অসমৰ বহু বাঘা বাঘা নেতাৰ কথাৰ মান এতিয়া শুকুৰ আলী নামৰ বহুৱাটোৰ পৰ্যায়লৈ অৱনমিত হৈছে। সেইসকলৰ কথা-বতৰাও সেয়ে তেনে পর্যায়তে আৱদ্ধ হৈ পৰিছে। আনকি মহিলাৰ প্ৰতি সাধাৰণ সৌজন্যকণ প্রদর্শন কৰিবলৈকো পাহৰি গৈছে। নির্বাচনত দুই- এবাৰ জয়ী হৈ মন্ত্রী-বিধায়ক হ’বলৈ পাই তেনে একাংশ নেতাই বাস্তৱ পৰিস্থিতি পাহবি হিতাহিত জ্ঞান হেৰুৱাই পেলাইছে। তেওঁলোকে অসমৰ ভোটাৰ ৰাইজক চিৰকালৰ বাবে কিনি লোৱা বুলি ধৰি লৈছে। এনে এচামৰ বিপৰীতে একেবাহে আঠবাৰকৈ অনায়াসে নির্বাচনত জয়লাভ কৰি অহা অগপ নেতা তথা বৰপেটা লোকসভা সমষ্টিৰ প্রার্থী ফণীভূষণ চৌধুৰীৰ বিনয়ী আচৰণলৈ লক্ষ্য কৰিলে এনে সাফল্যৰ কাৰণ বিচাৰি পাব নিশ্চয়। এইবাৰৰ নির্বাচন তৃতীয়টো কার্যকালৰ বাবে ক্ষমতা দখলৰ অভিযান অব্যাহত ৰখা প্রধানমন্ত্রী নৰেন্দ্র মোদী অথবা বিজেপিৰ বাবেই কেৱল নহয়, ৰাহুল গান্ধী আৰু কংগ্ৰেছৰ বাবেও সমানেই তাৎপর্যপূর্ণ আৰু দিক নির্ণায়ক।
যোৱা দশকটোত লোকসভা অথবা বিভিন্ন ৰাজ্যৰ বিধানসভা নির্বাচনসমূহৰ অধিকাংশতে প্রধানমন্ত্রী মোদীয়ে ‘এজেন্ডা’ নির্ধাৰণ কৰি দি আহিছে। তেওঁৰ সেই এজেণ্ডা অনুসৰণ কৰিবলৈ বাধ্য হৈছে বিৰোধী দলসমূহে। তেনেদৰেই অধিকাংশ নির্বাচনতে সাফল্য লাভ কৰিছে বিজেপিয়ে। এইবাৰৰ নিৰ্বাচনত কিন্তু তৃতীয় পর্যায়ৰ ভোটগ্রহণৰ সময়ছোৱালৈ সেয়া সম্ভৱ হৈ উঠা পৰিলক্ষিত হোৱা নাই। দুর্ভাগ্যজনক মিথ্যাচাৰ তথা অবাঞ্ছিত বিষয় ধাৰাবাহিকভাবে উত্থাপন কৰিও মোদীয়ে এইবাৰ এই ক্ষেত্রত সম্পূর্ণ সফল হ’ব পৰা নাই; বৰঞ্চ কংগ্রেছৰ ‘ন্যায়পত্র’ শীর্ষক নির্বাচনী ইস্তাহাৰেহে মোদীক প্রতিক্রিয়া দিবলৈ বাধ্য কৰাইছে।
সেই বাবেই দুটাকৈ কার্যকালৰ সাফল্যৰ তালিকা ৰাইজৰ সমুখত দাঙি ধৰাৰ পৰিৱৰ্তে কংগ্ৰেছৰ ইস্তাহাৰক লৈহে বিভিন্ন কথাৰে ভোটাৰক আতংকিত কৰি সমর্থন আদায়ৰ চেষ্ট অব্যাহত ৰাখিছে। এনে প্রত্যাহ্বান সৃষ্টিৰ আঁৰত যে কংগ্রেছ নেতা ৰাহুল গান্ধীৰেই সর্বাধিক অৱদান আছে, তাত নিশ্চয় কাৰো দ্বিমত নাথাকিব। এটাৰ পাছত আনটো নির্বাচনত মুখ থেকেচা খোৱাৰ পাছত কন্যাকুমাৰীৰ পৰা কাশ্মীৰলৈ ভাৰত জোড়ো যাত্রাই ৰাহুল গান্ধীলৈ সামগ্রিকভারে জনমানসত যে এক বৃহৎ পৰিৱৰ্তন আনিবলৈ সক্ষম হয়, তাত সন্দেহ নাই।
কিন্তু পধানমন্ত্রী মোদী আৰু বিজেপিৰ সন্মুখত প্রত্যাহ্বান সৃষ্টি কৰিলেও ৰাহুল গান্ধীয়ে নিজৰ দুৰ্গ ৰক্ষা কৰিবলৈ সক্ষম হ’বনে, তাক লৈ চর্চা অব্যাহত আছে। ২০০৪ৰ পৰা উত্তৰ প্ৰদেশৰ আমেথি লোকসভা সমষ্টিৰ পৰা ৰাহুল গান্ধী তিনিবাৰকৈ সংসদলৈ নিৰ্বাচিত হোৱাৰ পাছত যোৱাবাৰ বিজেপি প্রার্থী স্মৃতি ইৰাণীৰ হাতত ধৰাশায়ী হয়। এনে উমান পায়েই দলে আমেথিৰ উপৰি কেৰালাৰ ৱাইনাড় সমষ্টিতো ৰাহুলক প্রতিদ্বন্দ্বিতাত নমাবলৈ বাধ্য হয়। অৱশেষত আমেথিত পৰাস্ত হ’লেও কেৰেলাৰ পৰা তেওঁ সংসদলৈ নিৰ্বাচিত হয়। এইবাৰো ৱাইনাড়ৰ উপৰি আমেথি বা আন কোনো কংগ্ৰেছৰ বাবে সুৰক্ষিত সমষ্টিত ৰাহুলে প্রতিদ্বন্দ্বিতা কৰিব বুলি দীর্ঘদিন ধৰি চৰ্চা চলি আহিছে।
নির্বাচনী প্ৰচাৰ সভাত স্বয়ং প্রধানমন্ত্রী মোদীয়ে ঘোষণা করে যে কংগ্রেছ নেতাজন এইবাৰ ৱাইনাড়তো পৰাজিত হ’ব আৰু তাৰেই উমান পাই তেওঁ আন সমষ্টিতো মনোনয়ন পত্র দাখিল কৰিব। সেয়েহে নেহৰু-গন্ধী পৰিয়ালৰ দুৰ্গৰূপে চিহ্নিত হৈ অহা আমেথি আৰু ইয়াৰ গাতে লাগি থকা ৰাইবেৰেলি সমষ্টি দুটাৰ পৰা কংগ্ৰেছে কাক প্রতিদ্বন্দ্বিতাত নমায়, তাক লৈ সাধাৰণ ভোটাৰৰ মাজতো উৎসুকতাৰ সৃষ্টি হয়। ছোনিয়া গান্ধীয়ে স্বাস্থ্যজনিত কৰণত এইবাৰ লোকসভা নির্বাচনত প্রতিদ্বন্দ্বিতাৰ পৰা বিৰত থাকি ৰাজস্থানৰ পৰা ৰাজ্যসভালৈ নির্বাচিত হৈছে। সেয়েহে তেওঁৰ খালী স্থানত প্রিয়ংকা গান্ধীয়ে প্রতিদ্বন্দ্বিতা কৰিব বুলি কংগ্ৰেছৰ বাহিৰে-ভিতৰে বহুতেই ধাৰণা কৰিছিল।
কিন্তু প্রিয়ংকাই প্রতিদ্বন্দ্বিতাৰ পৰিৱৰ্তে দেশজুৰি দলীয় প্রার্থীৰ হৈ নির্বাচনী প্রচাৰতহে নামিবলে সিদ্ধান্ত গ্রহণ কৰে। এই দুই সমষ্টিত মনোনয়ন পত্র দাখিলৰ অন্তিম দিনা যোৱা শুকুৰবাৰে পুৱাহে কংগ্রেছে অপ্রত্যাশিতভাবে ৰাইবেৰেলিত ৰাহুল গন্ধী আৰু আমেথিত কিশোৰী লাল শর্মাক দলীয় প্রার্থী ঘোষণা কৰে আৰু একেদিনাই দুপৰীয় দুয়ো মনোনয়ন পত্র দাখিল কৰে।
বিগত নির্বচনত কেন্দ্রীয় মন্ত্রী স্মৃতি ইৰাণীৰ স’তে প্রতিদ্বন্দ্বিতাত পৰাজিত হোৱাৰ পৰিপ্ৰেক্ষিতত ৰাহুলে এইবাৰো আমেথিতে প্রতিদ্বন্দিতা কৰিব বুলি সকলো পক্ষ নিশ্চিত আছিল যদিও তাৰ পৰিৱর্তে তেওঁ মাতৃ ছোনিয়া গান্ধীৰ সমষ্টিতহে মনোনয়ন দাখিল কৰে। তাৰ লগে লগে পৰিয়ালৰ দুর্গৰূপে পৰিচিত সমষ্টি হ’লেও তাক ৰক্ষা কৰিবলৈ ৰাহুল গান্ধী সক্ষম হ’বনে, সেইলৈ প্রশ্ন উত্থাপিত হৈছে। সন্দেহ নাই যে কংগ্ৰেছৰ এই প্রার্থী ঘোষণাই নতুন হিচাপ-নিকাচৰ সুযোগ আনি দিছে; কিয়নো আমেথি যে নেহৰু-গান্ধী পৰিয়ালৰ বাবে সুৰক্ষিত হৈ থকা নাই, সেয়া বিগত নির্বাচনৰ ফলাফলেই প্রমাণ কৰি দিছে। এইবাৰো ৰাইবেৰিলিত তুলনামূলভারে দুর্বল বুলি ভবা পূর্ব কংগ্ৰেছ নেতা দীনেশ প্রতাপ সিঙক বিজেপিয়ে প্রার্থিত্ব প্রদান কৰিছে।
উল্লেখ্য যে বিগত ২০১৯ ত উত্তৰ প্ৰদেশৰ ৮০টা সমষ্টিৰ একমাত্র ৰাইবৰেলিতহে কংগ্রেহে বিজয় সাব্যস্ত কৰিবলৈ সক্ষম হৈছিল। আনহাতে, প্রধানমন্ত্রী মোদী তথা বিজেপি দল-চৰকাৰৰ সম্পূর্ণ সহায়-সহযোগিতাৰ বলত স্মৃতি ইৰাণীয়ে আমেথিত ৰাহুলক ৫৫ হেজাৰ ভোটৰ ব্যৱধানত পৰাজিত কৰে। ২০১৪ত স্মৃতি ৰাহুলৰ হাতত এক লাখ আঠ হেজাৰ ভোটত পৰাজিত হয়; অথচ তাৰ পূর্বে ২০০৯ত ৰাহুল সমষ্টিটোৰ ৭১ শতাংশ ভোট লাভ কৰি তিনি লাখ ৭০ হেজাৰ ভোটৰ ব্যৱধানত জয়ী হৈছিল। সেইবাৰ বিজেপিয়ে লাভ কৰিছিল মাত্র ৫.৮ শতাংশ ভোট। ২০১৯ত ৰাহুলৰ ভোট ৪৩.৮ শতাংশলৈ হ্রাস পায়; অথচ সেইবাৰৰ নিৰ্বাচনত সমাজবাদী পার্টি আৰু বহুজন সমাজ পার্টিয়েও কংগ্রেছক সমর্থন দিছিল।
লক্ষ্যণীয়ভাবে ৰাইবেৰেলিত ছোনিয়া গান্ধী জয়ী হ’লেও ২০১৪ত লাভ কৰা তিনি লাখ ৫২ হেজাৰ ভোট ২০১৯ত এক লাখ ৬৭ হেজাৰলৈ হ্রাস পায়। ইয়ে স্পষ্ট কৰি দিয়ে যে যোৱা দশকটোত কংগ্রেছ তথা নেহৰু-গান্ধী পৰিয়ালৰ দুৰ্গ বুলি অভিহিত কৰিলেও এই দুয়োটা সমষ্টিতে দলৰ ভেটি দিনে দিনে দুর্ৱল হৈ পৰিছে। বিশেষকৈ ২০১৯ৰ পাছৰ পৰা বহু কংগ্ৰেছী প্রতিনিধিয়ে বিভিন্ন কাৰণত বিজেপি অথবা অন্যান্য দললৈ শিৱিৰ সলনি কৰিছে। ইয়াৰ আঁৰত কেন্দ্রীয় তদন্তকাৰী সংস্থাৰ অভিযান তথা ক্ষমতাৰ অংকও জড়িত হৈ আছে।
উত্তৰ প্ৰদেশত শেহতীয়াকৈ অনুষ্ঠিত হোৱা ৰাজ্যসভাৰ নিৰ্বাচনত বিজেপিক সমর্থন দিয়া অথবা ভোটদানৰ পৰাই ৰহস্যজনকভাৱে বিৰত থকা বহুজন সমাজবাদী পাৰ্টিৰ বিধায়কৰ তিনিজনেই আমেথি আৰু ৰাইবেৰেলিব সেয়েহে এইবাৰৰ নিৰ্বাচনত কংগ্ৰেছ আৰু সমাজবাদী পার্টি বিৰোধী ঐক্যমঞ্চ ইণ্ডিয়াৰ গুৰুত্বপূর্ণ অংশীদাৰ হ’লেও এই দুই সমষ্টিত কংগ্ৰেছে সহযোগী দলৰ পৰা কেনে ধৰণে সহায়-সমর্থন লাভ কৰে, সেয়াও বিচাৰ্য হৈ উঠিছে।
তদুপৰি ২০২২ বিধানসভাৰ নিৰ্বাচনত আমেথি লোকসভা সমষ্টিৰ অন্তৰ্গত পাঁচটা বিধানসভা সমষ্টিৰ তিনিটাতে বিজেপিয়ে জয়লাভ কৰাৰ বিপৰীতে দুটা সমাজবাদী পার্টিৰ দখললৈ যায়। তেনেদৰেই ৰাইবেৰেলি লোকসভা সমষ্টিৰ পাঁচটা বিধানসভা সমষ্টিতো বিজেপি আৰু সমাজবাদী পার্টিয়ে জয়লাভ কৰে। অকল এয়ে নহয়, জিলা আৰু পঞ্চায়ত পর্যায়ত বহু নেতা-কর্মীয়েও বিজেপিত যোগদান কৰাটো লক্ষ্যণীয়। এই সমষ্টি দুটত ইন্দিৰা গান্ধী, ৰাজীৱ গান্ধী, ফিৰোজ গান্ধী, সঞ্জয় গান্ধীৰ পৰা আৰম্ভ কৰি ছোনিয়া গান্ধীলৈকে প্রতিনিধিত্ব কৰি আহিছে; কিন্তু নেহৰু-গান্ধী পৰিয়ালৰ সদস্য হৈয়ো ৰাহুল অৰু প্রিয়ংকা গান্ধীয়ে ইয়াত প্রতিদ্বন্দ্বিতাক লৈ হোঁহকা-পিছলা কৰাটোৱে স্পষ্ট কৰি দিছে যে এয়া আৰু তেওঁলোকৰ বাবে সুৰক্ষিত অসন হৈ থকা নাই।
কেন্দ্রত মোদী আৰু উত্তৰ প্ৰদেশত যোগী আদিত্য নাথৰ ধাৰাবাহিক চৰকাৰৰ কাৰ্যকালত আমেথি-ৰাইবেৰেলিৰ ৰাজনৈতিক সমীকৰণ সলনি কৰি পেলোৱা হৈছে; অথচ ইয়াক শুধৰণি কৰাৰ ক্ষেত্ৰত ব্যর্থতা আৰু সমষ্টি দুটাক সহজলভ্যৰূপে গ্রহণ কৰাৰ পৰিণতিতে ৰাহুল আৰু প্রিয়ংকা নিজৰ দুৰ্গতে এনে প্রত্যাহ্বানৰ সম্মুখীন হ’বলগীয়া হৈছে।
ফোন: ৯৪৩৫০১০৬৭৩