অনাগত সময়ত জলবায়ু পৰিৱৰ্তন বিশ্ববাসীৰ বাবে ঘাটক স্বৰূপ হৈ উঠিব পাৰে । বৰফাবৃত্ত অঞ্চল তথা সমুদ্ৰতলিৰ বাস্তুতন্ত্ৰৰ ভৱিষ্যৎ সময়ত সামান্যতমো বিঘ্নিত হোৱাৰ অৰ্থ হ’ব পৃথিৱীক আৰু এখোজ ধ্বংসৰ মুখলৈ আগবঢ়াই দিয়া । বৰ্তমান সময়ত সকলোৱে এটা কথাতে গুৰুত্ব দিব লাগিব যাতে বিশ্বৰ পৰিবেশৰ আৰু কোনো পৰিৱৰ্তন নহয় । কাৰণ পৰিবেশ পৰিৱৰ্তনৰ লগত জড়িত হৈ আছে মানৱ সভ্যতাৰ অস্তিত্ব। কিয়নো পৰিৱেশৰ সামান্যতমো পৰিৱৰ্তনত ধৰিত্ৰীৰ অটল গহ্বৰত সুপ্ত অৱস্থাত থকা প্ৰাণঘাতী ভাইৰাছে নৰূপত আক্ৰমণাত্মক হৈ উঠিব পাৰে । আদিম কালৰে পৰাই বেক্টেৰিয়া-ভাইৰাছ আদিয়ে লাহে লাহে বিবৰ্তিত হৈ প্ৰজন্মৰ পৰিৱৰ্তন কৰি আছে ।
কিন্ত মানুহে প্ৰতিষেধক অথবা ঔষধৰ মাধ্যমত ৰোগ সৃষ্টিকাৰী ভাইৰাছক দমন কৰি ৰাখিছে । পেনিচিলিন আৱিষ্কাৰৰ পূৰ্বেও মানুহৰ হাতত আছিল প্ৰাকৃতিক এন্টিবায়’টিকৰ ভাণ্ডাৰ । বেক্টেৰিয়াসহ বিভিন্ন ভাইৰাছে বিভিন্ন সময়ত এন্টিবায়’টিকক পৰাজিত কৰি নৰূপ প্ৰদৰ্শন কৰি আহিছে । জীৱশ্ৰেষ্ঠ মানুহ আৰু ভাইৰাছৰ এই যুঁজখন আৱহমান কালৰে পৰা চলি আছে, কিন্ত সুপ্ত ভাইৰাছ বিলাকে যেতিয়াই আক্ৰমণাত্মক হৈ উঠে তেতিয়াই মানুহৰ বাবে সৃষ্টি হয় নতুন বিপদৰ । এনে প্ৰতিটো আক্ৰমণতে মহামাৰীৰ আশংকা বৃদ্ধি পায় । এই ভাইৰাছ বা জীৱাণুবিলাক সমুদ্ৰৰ অটল গহ্বৰ অথবা মেৰু অঞ্চলৰ বৰফৰ তলত লাখ লাখ বছৰ ধৰি নিজ ৰূপত অপৰিৱৰ্তিতভাৱেও থাকিব পাৰে ।
‘নেচাৰ’ নামৰ প্ৰখ্যাত বিজ্ঞান আলোচনীখনত নখন দেশৰ ৩০জন অণুজীৱ বিজ্ঞানীয়ে শেহতীয়াকৈ এই সন্দৰ্ভত বহুকেইটা গুৰুত্বপূৰ্ণ প্ৰবন্ধ লিখিছে । তথ্য অনুসৰি, সমূদ্ৰতলিত অদৃশ্য অণুজীৱৰ সংখ্যা প্রায় ১১০৩০ । এই সংখ্যা সমুদ্ৰৰ জীৱজগতৰ প্ৰায় ৯০ শতাংশ । এনে অণুজীৱক বিভিন্ন পৰ্যায়ত খাদ্য হিচাপে গ্ৰহণ কৰি জীৱন ধাৰণ কৰে মাছকে ধৰি সমুদ্ৰিক প্ৰাণীয়ে । মেৰু অঞ্চলৰ বৰফৰ স্তৰে স্তৰেও ৰোগ সৃষ্টিকাৰী বেক্টেৰিয়া চলমান অৱস্থাত আছে ।উষ্ণতা বৃদ্ধিৰ ফলত বৰফ গলিলে পুনৰ সন্ত্ৰাসৰ কাৰণ হৈ উঠিব পাৰে এনে বেক্টেৰিয়াই । আৰম্ভ কৰিব পাৰে সংক্ৰমণ । মনত ৰখা প্ৰয়োজন যে অতীজৰে পৰা বৰফত মানুহকে ধৰি বিভিন্ন প্ৰাণীক সমাধিস্থ কৰি অহাৰ প্ৰথা আছে । ছাইবেৰিয়াৰ বিভিন্ন স্থানতো বৰফৰ তলিত আছে মাৰাত্মক ভাইৰাছ । গৱেষক জন মিচেলে বৰফৰ তলিত থকা ৩০-৪০ হেজাৰ বছৰ পূৰ্বৰ জীবাশ্মতো আবিষ্কাৰ কৰিছে মাৰাত্মক ভাইৰাছ ।
ডি এন এৰ পৰীক্ষাত দেখা গৈছে ই মানুহৰ বাবে অত্যন্ত বিপজ্জনক। আলাস্কাৰ তুন্দ্ৰা অঞ্চলৰ সমাধিস্থলত পোৱা গৈছে এই বিপজ্জনক ভাইৰাছ । এই ভাইৰাছ ১৯১৮ ত বিধ্বংসী ৰূপ ধাৰণ কৰা ‘স্পেনিচ ফ্লু’ৰ লগত সাদৃশ্যযুক্ত । বৰফৰ স্তৰ গলিলেই এনে ভাইৰাছৰ পুনৰ উত্থান হ’ব পাৰে । ১৮৯০ ত ছাইবেৰিয়াত স্মলপক্স’ত আক্ৰান্ত হৈ চহৰখনৰ ৪০ শতাংশ লোকৰ মৃত্যু হৈছিল । ২০১৬ চনত সমান্তৰালভাৱে ছাইবেৰিয়াৰ এখন গাঁৱত এনথ্ৰাক্স ৰোগ । এই ৰোগ ৭৫ বছৰ পূৰ্বে এনথ্ৰাক্সত মৃত্য হোৱা এটা হৰিনাৰ পৰা বিয়পিছিল । হৰিণাটি বৰফত সমাধিস্থ কৰা হৈছিল । গ্ৰীষ্মকালত বৰফৰ স্তৰ গলাত হৰিণাৰ মৃতদেহটি অনাবৃত হৈ পৰাত মাটি-পানীৰ যোগেৰে মানুহৰ খাদ্য শৃংখলাত প্ৰৱেশ কৰিছিল । নাছাৰ বিজ্ঞানীয়ে ইতিমধ্যে আলাস্কাৰ হিমবাহৰ তলিত ৩২ হেজাৰ বছৰ পূৰ্বৰ বেক্টেৰিয়াৰ উপস্থিতি আৱিষ্কাৰ কৰিছে । এনে ক্ষেত্ৰত বৰ্তমান এটাই লক্ষ্য হোৱা উচিত যাতে পৰিবেশৰ পৰিৱৰ্তনৰে এই জীৱাণুবিলাক মুকলিলৈ আহি আক্ৰমণাত্মক হ’ব নোৱাৰে । ইয়াৰ বাবে পৰিৱেশ পৰিৱৰ্তনৰ কাৰণবিলাকৰ দূৰ কৰাৰ বাহিৰে মানৱ জাতিৰ ওচৰত অন্যান্য সকলো পথ আজি বন্ধ ।