বিশ্ব ঐতিহ্যক্ষেত্ৰ মানাহ ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যানত আজি মুকলি কৰি দিয়া হ’ল আঠটাকৈ দুষ্প্ৰাপ্য নল গাহৰি৷ মানাহ ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যান কতৃপক্ষৰ সহযোগত Pygmy Hog Conservation Programme ৰ অধীনত ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যানখনৰ ভূঞাপাৰা ৰেঞ্জৰ এক বিশেষ এলেকাত মুকলি কৰি দিয়া হয় নল গাহৰিকেইটা ৷
উল্লেখযোগ্য, নল গাহৰি হৈছে বিশ্বৰ বন্য জীৱকুলৰ ভিতৰত বনগাহৰিৰ দুষ্প্ৰাপ্য তথা পৃথিৱীৰ ভিতৰতে ক্ষুদ্ৰতম গাহৰিৰ প্ৰজাতি৷ যি বিলুপ্তপ্ৰায় নল গাহৰিৰ পৃথিৱীৰ ভিতৰতে অন্যতম উপযুক্ত বসতিস্থল মানাহ ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যান৷
নল গাহৰিৰ সংৰক্ষণৰ উদ্দেশ্যে Pygmy Hog Conservation ৰ জৰিয়তে ১৯৯৬ চনৰ পৰাই বিজ্ঞানসন্মত বিশেষ ব্যৱস্থাৰে নল গাহৰিৰ প্ৰজনন প্ৰক্ৰিয়া আৰম্ভ কৰিছিল ৷ প্ৰথমাৱস্থাত মানাহৰ বাঁহবাৰীৰ পৰা দুটা মতা আৰু চাৰিটা মাইকী মুঠ ছয়টা নল গাহৰি ধৰি নি প্ৰজননৰ উদ্দেশ্যে বিশেষ সংৰক্ষণত ৰখা হৈছিল ৷
PHCPৰ অধীনত যোৱা বৰ্ষতো মানাহত ১৪ নল গাহৰি মুকলি কৰি দিয়া হৈছিল ৷ আনহাতে আজি আঠটা নল গাহৰি মুকলি কৰি দিয়াৰ পাছত পৰৱৰ্তী পৰ্যায়ত পুনৰ চাৰিটা নল গাহৰি মুকলি কৰি দিয়া হ’ব মানাহৰ বুকুত৷
তদুপৰি আঁচনিখনৰ অধীনত মানাহত ২০২৫ চনৰ ভিতৰত সৰ্বমুঠ ৬০ টা নল গাহৰি মুকলি কৰি দিয়াৰ লক্ষ্যও হাতত লোৱা হৈছে৷ বৰ্তমানে মানাহত প্ৰায় ২০০ নল গাহৰি থকা বুলি জানিবলৈ দিয়ে উদ্যানখনৰ ক্ষেত্ৰ সঞ্চালক অমল চন্দ্ৰ শৰ্মাই৷
উল্লেখ্য যে আজি মুকলি কৰি দিয়া আঠটা নল গাহৰিকে ধৰি পাঁচটা মতা আৰু সাতটা মাইকী সহিতে মুঠ ১২ টা নল গাহৰি এই মাহতে মুকলি কৰি দিয়া হ’ব মানাহত ৷ বিশেষ প্ৰজনন প্ৰক্ৰিয়াৰ দ্বাৰা জন্মলাভ কৰা নল গাহৰিবোৰ ২০০৮ চনৰ পৰা সোণাই-ৰূপাই অভয়াৰণ্য, ওৰাং ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যান আৰু বৰনদী অভয়াৰণ্যত মুকলি কৰি দিয়া হৈছিল ৷
PHCP ৰ অধীনত বৰ্তমানলৈ মুকলি কৰি দিয়া নলগাহৰিৰ সংখ্যা হ’ল ১৪২ টা ৷ আজি মানাহত নল গাহৰি মুকলি দিয়াৰ সময়ত উপস্থিত থাকে ক্ষেত্ৰ সঞ্চালক অমল চন্দ্ৰ শৰ্মা, উপ ক্ষেত্ৰ সঞ্চালক ৰঘূনাথ বড়ো, PHCP ৰ প্ৰকল্প সঞ্চালক ড° পৰাগজ্যোতি ডেকা, ক্ষেত্ৰ বিজ্ঞনী ড° ধৃতিমান দাস, মানাহ ভূখণ্ডৰ প্ৰশাসক ড° বিভূতি প্ৰসাদ লহকৰ, wwf-India ৰ বিষয়া ড° দেৱ কুমাৰ দত্ত, ভূঞাপাৰাৰ বন বিষয়া কামেশ্বৰ বড়োসহ উদ্যানখনৰ সতে জড়িত কে’বাজনো বনকৰ্মী৷