DEAD RIVERS জীয়া সূঁতিৰ পৰা মৰা সূঁতিলৈ পৰ্যবসিত এখনৰ পিছত আন এখন নদী

সংকুচিত হৈছে জলপৃষ্ঠৰ পৰিমাণ

শুকান নদীৰ বুকুত জিলিকিছে ডাইন’চৰৰ ভৰিৰ খোজ,হাড় , বোমা আৰু প্ৰাচীনকালৰ নগৰী

 স্মৃতি হৈ পৰিব নেকি বিশ্বৰ বহুকেইখন লেখত ল’বলগীয়া নদী ! বিশ্বজুৰি জলবায়ু পৰিবৰ্তনৰ ভয়াবহতাহে বিলুপ্ত কৰিছে মানৱ সভ্যতাৰ সাক্ষী নদী । পৃথিৱীৰ বহু দেশতে এতিয়া বিলুপ্ত হৈছে মানৱ সভ্যতাৰ ইতিহাস কঢ়িওৱা নদী । আমেৰিকাৰ পৰা ইটালী ,চীন ,মধ্যপ্ৰাচ্যলৈ সভ্যতাৰ ইতিহাস কঢ়িওৱা বহু নদীৰ পানী এতিয়া শুকাই গৈছে । গোলকীয় উষ্ণতা বৃদ্ধিৰ লগে লগেই খৰাং পৰিস্থিতি আৰু গ্ৰীষ্মপ্ৰবাহে এনেকৈয়ে এদিন মৃত্যু ঘটাব নেকি মানৱ সভ্যতাৰ । বিজ্ঞানী মহলত চৰ্চা হোৱা অনুসৰি বিশ্বৰ বিভিন্ন প্ৰান্তত এসময়ৰ খৰস্ৰোতা বহু নদীৰ সাম্প্ৰতিক সময়ত অপমৃত্যু হৈছে । শেহতীয়াকৈ প্ৰকাশিত বিভিন্ন প্ৰতিবেদনত উল্লেখ পোৱা অনুসৰি, আমেৰিকাৰ পৰা ইউৰোপ ,চীন তথা মধ্যপ্ৰাচ্যকে ধৰি বিশ্বৰ বৃহৎ অঞ্চলত জলপৃষ্ঠৰ পৰিমাণ সংকুচিত হ’বলৈ ধৰিছে । পূৰ্বতে প্ৰৱল জলধাৰাৰে বৈ থকা কোৱাল নদীবোৰত এতিয়া আছে পলস আৰু ক্ষীণ সূঁতিৰে বৈ অহা এখন শুকান নৈ । মানৱ সভ্যতাৰ বহু উত্থান-পতনৰ সাক্ষী হৈ ৰোৱা এনে বহু উৰ্বৰ নৈৰ বুকু এতিয়া উদং।

জলভাণ্ডাৰৰ জলধাৰাও শুকাই ধূলিলৈ ৰূপান্তৰিত হৈছে । বিশ্বৰ বিভিন্ন প্ৰান্তত জলবায়ু পৰিবৰ্তনৰ ফলত দেখা দিয়া এনে ভয়াবহ দৃশ্যই আগন্তুক সময়ত মানৱ সভ্যতাই সন্মুখীন হ’বলগীয়া ভয়াবহ পৰিস্থিতিৰ ইংগিত বহন কৰিছে । নদীৰ লগত অৰ্থনীতিৰো এক সম্বন্ধ আছে । সংকুচিত জলধাৰাই অৰ্থনৈতিক ক্ষেত্ৰখনতো কু-প্ৰভাৱ পেলাইছে । জলপথ বন্ধ হোৱাৰ ফলত মালবাহী জাহাজৰ চলাচলৰ পৰা আৰম্ভ কৰি কৃষিখণ্ড ,শক্তিখণ্ডকে ধৰি বাণিজ্য , সকলোতে প্ৰভাৱ পেলাইছে । উল্লেখযোগ্য যে ,জাৰ্মানী, নেদাৰলেণ্ড আৰু ছুইজাৰলেণ্ডৰ অৰ্থনীতিৰ অন্যতম ৰাইন নদী শেহতীয়াকৈ লক্ষ্যণীয়ভাৱে যাতায়তৰ বাবে দুৰ্গম হৈ পৰিছে। মধ্য ইউৰোপৰ পৰা কৃষ্ণসাগৰ পৰ্যন্ত ১৯ শ কিলোমিটাৰ বিস্তৃত ডানিয়ুব নদীৰেও যাতায়ত দুৰূহ হৈ আহিছে । তথ্য অনুসৰি ইউৰোপৰ নৈ আৰু সুৰংগসমূহ কেৱল যাতায়তৰ মাধ্যমৰূপে অঞ্চলটোৰ অৰ্থনীতিলৈ প্ৰায় ৮০ বিলিয়ন ডলাৰ অৱদান আগবঢ়ায়। একেদৰে চীনৰ এছিয়াৰ ভিতৰতে দীৰ্ঘতম নৈ য়াংছি তীব্ৰ চাপৰ সন্মুখীন হৈছে । ফলত কেইবাটাও জলবিদ্যুৎ প্ৰকল্পৰ উৎপাদন হ্ৰাস পাইছে ।

পৰিস্থিতি এনে হৈছেগৈ যে ছাংহাইৰ দৰে বৃহৎ মহানগৰীতো বিদ্যুৎৰ নাটনিয়ে দেখা দিছে । একেদৰে আমেৰিকাৰ ডেনভাৰ আৰু লছ এঞ্জেলছৰ চাৰি কোটি বাসিন্দাৰ পানীৰ উৎস কল’ৰাড নদীও পৰিবেশ পৰিবৰ্তনৰ বাবে এতিয়া জৰ্জৰিত । ফলত এৰিজোনা ,নেভাডা আৰু মেস্কিকোলৈ এতিয়া কঠোৰ নীতি অৱলম্বন কৰি পানী যোগান কৰ্তন কৰা হৈছে । এনে অৱস্থাত বিশেষজ্ঞ সকলৰ মতে ,বতৰৰ পৰিবৰ্তনৰ বাবে নৈ সমূহ এনেকৈ শুকাই গৈছে । মন কৰিবলগীয়া কথা যে, বিগত কমেও পাঁচশ বছৰৰ ভিতৰত ইউৰোপ এতিয়া তীব্র খৰাং অৱস্থাৰ মাজেৰে গতি কৰিছে ।

ইউৰোপত হিমবাহ গলিব ধৰিছে,সঘনাই বনজুইৰ সৃষ্টি হৈছে । উল্লেখযোগ্য যে বতৰৰ পৰিৱৰ্তনৰ ফলত শুকাই যোৱা নৈত বহু হেজাৰ পূৰ্বে বিলুপ্ত হোৱা ডাইন’চৰৰ ভৰিৰ খোজ ,হাড়ৰ অৱশিষ্ট উদ্ধাৰ হৈছে । ইটালীৰ শুকাই যাবলৈ ধৰা টাইবাৰ নদীৰ বুকুত উদ্ধাৰ হৈছে প্ৰাচীন সম্ৰাট নিৰোৱে নিৰ্মাণ কৰা দলঙৰ অৱশিষ্ট । ইতিহাসবিদ এন্টনী মহাজনলাহতিয়ে কয় যে, ইটালীত এতিয়া নৈৰ জলপৃষ্ঠ ইমানেই হ্ৰাস পাইছে যে বহু যুগৰ প্ৰাচীন দলঙৰ বহু কেইটা স্তম্ভও দেখিবলৈ পোৱা গৈছে । একেদৰে স্পেইনতো খৰাং বতৰে দহিছে । খৰাঙৰ কৱলত ঐতিহাসিক কালৰ শিলাস্তম্ভ দৃশ্যমান হ’ল স্পেইনৰ নদীত । যিবোৰ শিলাস্তম্ভ প্ৰায় পাঁচ হাজাৰ বৰ্ষ পুৰণি বুলি উল্লেখ কৰিছে প্ৰত্নতত্ববিদসকলে । ইটালীৰ শুকান নৈৰ বুকুৰ পৰা উদ্ধাৰ হৈছে দ্বিতীয় বিশ্বযুদ্ধত ব্যৱহৃত নোহোৱা এটা বোমা । ইৰাকৰ ম’ছুল নদীবান্ধত তাম্ৰযুগৰ এখন নগৰীও দৃশ্যমান হৈছে ।

যিখন নগৰী প্ৰায় ৩৪০০ বছৰ পুৰণি বুলি দাবী কৰিছে প্ৰত্নতত্ববিদসকলে । এনে অৱস্থাত এতিয়া সংবাদ মাধ্যমত স্থান লাভ কৰিছে শুকাই যোৱা নদীৰ কথাই । নদীবোৰ যদি পৃথিৱীৰ মানচিত্ৰৰ পৰা হেৰাই যাই তেন্তে আধুনিক বিশ্বই খাদ্য,জল, প্ৰযুক্তি,শক্তি ,ৰসায়ন আদি সকলো খণ্ডতে ভয়াবহ সংকটৰ সন্মুখীন হ’ব ।