Nagaon Usman Ali Sadagar:
পূর্ববংগীয় মূলৰ মুছলমান সম্প্রদায়ৰ লোকৰ অধ্যুষিত নগাঁও জিলাৰ অতি ভিতৰুৱা পিছপৰা অঞ্চলত ১২১ বছৰৰ আগতেই প্রথমখন অসমীয়া মাধ্যমৰ বিদ্যালয় স্থাপন কৰিছিল উচমান আলী সদাগৰে। কিন্তু সেই মহান ব্যক্তিজন আজি পাহৰণিৰ অটল গর্ভত।
নগাঁও জিলাৰ আলিটাঙনীৰ নিৱাসী অসমৰ এগৰাকী সু-সন্তান, পূর্ববংগীয় মুছলমান সমাজৰ প্ৰথম প্ৰজন্মৰ অগ্রণী পুৰুষ, অসমীয়া জাতি গঠন প্রক্রিয়াৰ অন্যতম গুৰি ধৰোতা, প্রাক্তন বিধায়ক, কৃষক নেতা উচমান আলী সদাগৰে ১৯০২তেই নিজা মাটি দানেৰে মোক্তাৱ বিদ্যালয়খন আৰম্ভ কৰিছিল।
সেই মোক্তাৱ খনেই ১৯১০ ত আলিটাঙনী মোক্তাৱ হিচাপে চৰকাৰৰ স্বীকৃতি লাভ কৰে। এইখনেই অসমৰ পূর্ববংগীয় মূলৰ মুছলমান অঞ্চলত স্থাপিত প্রথমখন অসমীয়া মাধ্যমৰ বিদ্যালয় হিচাপে জনাজাত।
উল্লেখ্য যে উচমান আলী সদাগৰৰ কোনো আনুষ্ঠানিক শিক্ষা নাছিল যদিও তেওঁ এইখন বিদ্যালয়ৰ বাবে অবিভক্ত ভাৰতৰ ঢাকা আৰু চট্টগ্রামৰ পৰা শিক্ষক অনাৰ লগতে বটদ্ৰৱাৰ মহেন্দ্র চন্দ্র মহন্ত নামৰ লোকজনক শিক্ষকৰূপে নিয়োগ কৰি প্রথমে অসমীয়া ভাষা শিকোৱাৰ ব্যৱস্থা কৰিছিল। ইয়াৰ পাছতহে ৰাজ্যখনৰ চুকে-কোণে পূর্ববংগীয় মূলৰ মুছলমান অঞ্চলত অসমীয়া মাধ্যমৰ বিদ্যালয় স্থাপন কৰা হয়।
উল্লেখ্য যে,ওচমান আলী সদাগৰৰ জন্ম হৈছিল ১৮৫৬ চনৰ ১৯ মে’ত তদানীন্তন পূর্ববংগৰ মৈমনসিংহ জিলাৰ বামেৰ কান্দি গাঁৱত। তেওঁৰ পিতৃৰ নাম মহম্মদ দৌলৎ উল্লা সেখ আৰু মাতৃৰ নাম মুলুকজান বিবি।
১৮৮৫ ৰে পৰা মহম্মদ দৌলৎ উল্লা সেখে অসমত নিজ পৰিয়ালৰ স’তে স্থায়ীভাবে বসবাস কৰিবলৈ লয়। মহম্মদ দৌলৎ উল্লা সেখৰ সুযোগ্য পুত্র উচমান আলী সদাগৰৰ আনুষ্ঠানিক শিক্ষাৰ কোনো ডিগ্রী নাছিল ।
যদিও সঁচা অৰ্থত তেওঁ এজন অতি বিদ্বান আৰু জ্ঞানী লোক আছিল। অসমীয়া ভাষাৰ প্ৰসাৰৰ বাবে তেওঁ অহোপুৰুষাৰ্থ কৰিছিল। ১৯১৭ তে প্রতিষ্ঠিত অসম সাহিত্য সভাৰ শিৱসাগৰত অনুষ্ঠিত প্রথম বার্ষিক অধিবেশনত সাহিত্য সভালৈ ১০ টকাৰ বৰঙণি আগবঢ়াইছিল ৷