Forest destruction is increasing at an alarming rate in India :
প্রকৃতি তথা জৈৱ বৈচিত্ৰত্র্য সংৰক্ষণৰ ক্ষেত্ৰতো ভাৰতে শোচনীয় ফল প্রদর্শন কৰিলে। ইজৰাইলৰ বেন-গুৰিয়ন বিশ্ববিদ্যালয়ৰ গ’ল্ডমেন ছ’নেনফেল্ডত স্কুল অৱ ছাষ্টেইনেবিলিটী এন্ড ক্লাইমেট চেঞ্জ প্রতিষ্ঠান আৰু বায়’ডিবি ডট কম নামৰ এটা স্বেচ্ছাসেৱী ৱেবছাইটে চলিত বৰ্ষৰ পৰা বিশ্ব প্রকৃতি সংৰক্ষণ সুচক প্ৰকাশ কৰিবলৈ লৈছে।
যোৱা ২৪ অক্টোবৰত প্ৰথমবাৰৰ বাবে প্রকাশিত এই সূচকত দেখা গৈছে যে ভাৰতে প্রকৃতি তথা জৈৱ বৈচিত্র্য সংৰক্ষণত চূড়ান্ত ব্যর্থতা প্ৰদৰ্শন কৰিছে। বিশ্বৰ ১৮০ খন দেশক সামৰি প্ৰস্তুত কৰা এই সূচকৰ তালিকাত ভাৰতে ১৭৬ সংখ্যক স্থান লাভ কৰিছে ৷ উদ্বেগজনক হাৰত বৃদ্ধি
অর্থাৎ ভাৰতকে ধৰি এই দেশসমূহে প্রকৃতি আৰু জৈৱ বৈচিত্র্য সংৰক্ষণত – বিচক্ষণতা প্রদর্শনত চূড়ান্তভাবে ব্যর্থ হৈছে। এই বিশ্ব প্রকৃতি সংৰক্ষণ সূচক প্রকৃতি তথা জৈৱ বৈচিত্র্য সংৰক্ষণৰ স’তে জড়িত চাৰিটা উপাদানত ভিত্তি কৰি প্ৰস্তুত কৰা হয়। এই উপাদান চাৰিটা হৈছে ভূমি ব্যৱস্থাপনা, জৈৱ বৈচিত্র্যৰ প্ৰতি ভাবুকি, সামর্থ্য আৰু শাসন। ইয়াৰ লগতে আছে উক্ত উপাদানকেইটাৰ ভৱিষ্যৎ – ধাৰা। এই সূচক প্রস্তুত কৰোতে প্রকৃতি সংৰক্ষণৰ স’তে কেনেদৰে উন্নয়নমূলক কাম-কাজৰ ভাৰসাম্য ৰক্ষা কৰি এখন দেশে প্ৰগতিৰ দিশত অগ্ৰসৰ হৈছে তাৰ বিশ্লেষণ কৰা হয়।
ইয়াৰ জৰিয়তে বিশ্বৰ বিভিন্ন দেশৰ চৰকাৰক গৱেষক তথা প্রকৃতি-পৰিৱেশ সংৰক্ষণৰ স’তে জড়িত বিভিন্ন সংগঠনক সহায় কৰাৰ লক্ষ্য লোৱা হৈছে। কোনো এটা বিষয়ৰ সকলো দিশ ভালদৰে লক্ষ্য নকৰাকৈ যেনেদৰে বিষয়টোৰ কাম কৰিব নোৱাৰি। তেনেদৰে প্ৰকৃতি সংৰক্ষণৰ কাম কৰিবলৈ যাওঁতেও ইয়াৰ স’তে জড়িত সকলো দিশ ভালদৰে অনুধাবন কৰাটো গুৰুত্বপূৰ্ণ-সেই কথা মনত ৰাখি এই বিশ্ব প্রকৃতি সংৰক্ষণ সূচক প্রকাশ কৰা হৈছে বুলি সংশ্লিষ্টসকলে সদৰী কৰিছে। তেওঁলোকে প্রকাশ কৰা অনুসৰি এক নিৰপেক্ষ মনোভাবৰে পোনপটীয়া আহিলা ব্যৱহাৰ কৰি এই সূচক প্ৰস্তুত কৰা হৈছে।
আনহাতে, ভাৰতে এই সূচক তালিকাত একেবাৰে তলৰ ফালে স্থান লাভ কৰা সম্পৰ্কত সংশ্লিষ্টসকলে কয় যে ভাৰতত ভূমি ব্যৱস্থাপনা অকার্যদক্ষতাবে কৰি থকা হৈছে আৰু জৈৱ বৈচিত্র্যৰ প্ৰতি ভাবুকি বৃদ্ধি পাইছে। নগৰীকৰণ, ঔদ্যোগিক আৰু কৃষি কৰ্মৰ উদ্দেশ্যে ভূমিৰ ৰূপান্তৰণ বৃদ্ধিৰ ফলত বহনক্ষম – ভূমি ব্যৱহাৰ কৌশল প্রয়োগ কৰাটো প্রয়োজন হৈছে বুলি সংশ্লিষ্টসকলে আঙুলিয়াই দিছে। এক তথ্য মতে, ভাৰতত ভূমি ৰূপান্তৰণৰ হাৰ সম্প্রতি ৫৩ শতাংশ। তদুপৰি উচ্চ হাৰত কীটনাশক ব্যৱহাৰেও প্রকৃতি তথা জৈৱ বৈচিত্র্যৰ প্রতি ভাবুকি সৃষ্টি কৰিছে বুলি আঙুলিয়াই দিয়া হৈছে।
লগতে এই সূচক প্ৰস্তুতকৰ্তাসকলে ভূমিৰ প্ৰদূষণ ৰোধৰ বাবেও পদক্ষেপ ল’বলৈ আহ্বান – জনাইছে। ভাৰতৰ ক্ষেত্ৰত আন এটা উদ্বেগৰ বিষয় হ’ল সামুদ্রিক জৈৱ বৈচিত্র্যব – প্রতিও ভাবুকিৰ সৃষ্টি হৈছে। সামুদ্রিক জীৱকুল ৰক্ষাৰ ক্ষেত্ৰতো ভাৰতক – উল্লেখনীয় পদক্ষেপ ল’বলৈ সংশ্লিষ্টসকলে আহ্বান জনাইছে।
# ভাৰতত উদ্বেগজনকভাৱে বৃদ্ধি নিৰ্বনানীকৰণ:
এইবাৰ বিশ্ব প্রকৃতি সংৰক্ষণ সূচকে আঙুলিয়াই দিছে যে ভাৰতত উদ্বেগজনকভাৱে নিৰ্বনানীকৰণ চলিছে। আনকি ২০০১ৰ পৰা ২০১৯ৰ সময়ছোৱাত দেশত বিভিন্ন কাৰণত ২৩,৩০০ বর্গ কিলোমিটাৰ অঞ্চলৰ গছ- গছনি ধ্বংস কৰা হয়। এনেদৰে গছ-গছনি ধ্বংসৰ কাৰণ হ’ল কৃষি, নগৰীকৰণ আৰু আন্তঃগাঁথনিমূলক উন্নয়নৰ বাবে ভূমিৰ ৰূপান্তৰ। এনেদৰে একপ্ৰকাৰ – নির্বিচাৰে গছ-গছনি ধ্বংস কৰাৰ ফলত জলবায়ু পৰিৱৰ্তনৰ অশুভ প্ৰভাৱ বৃদ্ধি পাইছে। ইয়ে সংবেদনশীল পৰিৱেশ তন্ত্ৰৰ ক্ষতিসাধন কৰিছে। এই ক্ষতিৰ প্ৰভাৱ সামুদ্রিক জীৱকুলৰ ওপৰতো পৰিছে। এই সূচক প্রস্তুতকাৰীসকলে লগতে আঙুলিয়াই দিছে যে আগন্তুক সময়ত এফালে যিদৰে ভাৰতৰ ওচৰত প্ৰগতিৰ প্ৰচুৰ সুযোগৰ সৃষ্টি হ’ব, ঠিক তেনেদৰে আনফালে জৈৱ বৈচিত্র্যৰ প্ৰতি গুৰুতৰ ভাবুকিও আহিব।
ইয়াৰ এটা কাৰণ হৈছে বিশ্বৰ ভিতৰতে ভাৰতৰ জনসংখ্যা দ্বিতীয় সর্বাধিক। ১৯৭০ দশকৰ পৰা ভাৰতত জনসংখ্যা দুগুণ হয়। এই জনসংখ্যা বৃদ্ধিয়ে দেশত পৰিৱেশগত সম্পদৰ প্ৰতি স্থায়ী ভাবুকিৰ সৃষ্টি কৰিছে। – ভাৰতত জৈৱ বৈচিত্র্যৰ প্ৰতি ভাবুকিৰ আন এটা কাৰক হৈছে ভাৰতত বন্যপ্রাণী চোৰাং কাৰবাৰ বিশ্বৰ ভিতৰত চতুৰ্থ সর্বাধিক। বছৰি চোৰাং কাৰবাৰীসকলৰ ব্যৱসায় ১৫ বিলিয়ন পাউণ্ড হয়। গতিকে বন্যপ্ৰাণীৰ চোৰাং কাৰবাৰ ৰোধৰ বাবে সংশ্লিষ্ট আইন বলবৎকাৰীসমূহক শক্তিশালী কৰাৰ পৰামৰ্শ দিছে বিশ্ব প্ৰকৃতি সংৰক্ষণ সূচক প্রস্তুতকাৰীসকলে।
প্রয়োজনত এই ক্ষেত্রত আন্তর্জাতিক সহায় ল’বলৈও তেওঁলোকে ভাৰত চৰকাৰৰ প্রতি আহ্বান জনাইছে। এই – সম্পর্কত উক্ত সূচক প্রস্তুতকাৰীসকলে কয়, ‘প্রকৃতি-পৰিৱেশ সংৰক্ষণৰ আঁচনিসমূহৰ সফল ৰূপায়ণৰ ক্ষেত্ৰত শক্তিশালী ৰাজনৈতিক সদিচ্ছাৰ প্রয়োজন, বহনক্ষম উন্নয়ন অনুকূল আৰু পৰিবেশ সংক্রান্তীয় কামৰ সহায়ক আইন প্রস্তুত কৰা আৱশ্যক। যদিহে ভাৰতে এইসমূহ কাম কৰে তেন্তে দেশখনে আগন্তুক সময়ৰ প্ৰত্যাহ্বান মোকাবিলা কৰিবলৈ সক্ষম হ’ব।’