Tragic Failure In Rural Road Construction:
গ্রামাঞ্চলৰ পথ যোগাযোগ ব্যৱস্থাৰ উন্নয়নৰ বাবে ২০০০তে গ্রহণ কৰা প্ৰধানমন্ত্ৰী গ্রামচড়ক যোজনা (পিএমজিএছৱাই)ৰ অধীনত দেশৰ বিভিন্ন ৰাজ্যত যি সময়ত পথ যোগাযোগ ব্যৱস্থাৰ চুক-কোণ সামৰি প্ৰভৃত উন্নয়ন হৈছে, সেই সময়তো অসমত এই আঁচনিখনে ঢুকি পোৱা নাই ৰাজ্যৰ অধিকাংশ ৰাজহ গাঁৱক।
এই আঁচনিখন ৰূপায়ণৰ দায়িত্বত থকা লোকনিৰ্মাণ বিভাগৰ চূড়ান্ত অপৰিপক্কতা আৰু গা এৰা দিয়া মনোভাবৰ পৰিণতিত বছৰৰ পাছত বছৰ ধৰি নিৰ্মাণ নোহোৱাকৈ পৰি ৰৈছে গ্রামাঞ্চলৰ অসংখ্য পথ।
কেন্দ্ৰীয় চৰকাৰে শেহতীয়াকৈ প্ৰকাশ কৰা প্ৰতিবেদনত বিভিন্ন ৰাজ্যৰ সাফল্যৰ বিপৰীতে অসমত এই আঁচনিখন ৰূপায়ণৰ শোচনীয় অবস্থা উন্মোচিত হৈছে।
প্রতি বছৰে কেন্দ্ৰীয় চৰকাৰে অনুমোদন দিয়া মুঠ দৈর্ঘ্যৰ পথৰ ভিতৰত সৰ্বাধিক ৫০ শতাংশহে পথ নির্মাণ কৰিবলৈ সমৰ্থ হৈছে ৰাজ্যৰ লোকনির্মাণ বিভাগ।
কাগজে-কলমে কেন্দ্র আবণ্টিত পুঁজি প্রায় এশ শতাংশই ব্যয় কৰা সত্ত্বেও কেন্দ্রই নির্ধাৰণ কৰি দিয়া নির্দিষ্ট কিলোমিটাৰ দৈর্ঘ্যৰ পথ নির্মাণ সম্পূর্ণ কৰিব পৰা নাই লোকনির্মাণ বিভাগে।
কেন্দ্ৰীয় চৰকাৰে প্ৰকাশ কৰা তথ্য মতে, বিগত চাৰিটা বছৰত কেন্দ্রীয় চৰকাৰে নির্ধাৰণ কৰি দিয়া নির্দিষ্ট দৈর্ঘ্যৰ পথ এবাৰো নিৰ্মাণ সম্পূর্ণ কৰিব পৰা নাই লোকনির্মাণ বিভাগে। ২০২০-২১৩ অসমত সর্বমুঠ ২৮৭৪ কিলোমিটাৰ দৈর্ঘ্যৰ গ্ৰাম্যপথ নিৰ্মাণ কৰিবলৈ কেন্দ্রই লক্ষ্য নির্ধাৰণ কৰি দিছিল।
সেই মতে অসমলৈ নির্ধাৰিত পুঁজি মোকলাই দিয়া হৈছিল যদিও অসমত নির্ধাৰিত লক্ষ্যৰ পৰিৱৰ্তে বছৰটোত পথ নির্মাণ সম্ভৱ হৈছিল ২৬৮২ কিলোমিটাৰহে। আকৌ ২০২১-২২ত অসমত ২২০০ কিলোমিটাৰ পথ পৰিবহণৰ লক্ষ্য নির্ধাৰণৰ ভিতৰতে নির্মাণ হৈছিল ২১৬৪ কিলোমিটাৰ পথ।
ইফালে, ২০২২-২৩ বর্ষত অসমত এহেজাৰ কিলোমিটাৰ গ্রাম্য পথ পিএমজিএছৱাইৰ অধীনত নির্মাণ সম্পূর্ণ কৰিবলৈ লক্ষ্য নির্ধাৰণ কৰি দিয়া হয় যদিও বছৰটোত লোকনির্মাণ বিভাগে নির্মাণ সম্পূর্ণ কৰিবলৈ সক্ষম হয় মাথোঁ ৬২৪ কিলোমিটাৰ পথহে।
ইফালে, চলিত ২০২৩-২৪ বিত্তীয় বৰ্ষত অসমত ৮৬০ কিলোমিটাৰ দৈর্ঘ্যৰ পথ নিৰ্মাণৰ লক্ষ্য নির্ধাৰণ কৰা হৈছিল যদিও যোৱা সাত ডিচেম্বৰ পর্যন্ত অসমত লোকনির্মাণ বিভাগে নির্মাণ সম্পূর্ণ কৰিবলৈ সক্ষম হৈছে মাথোঁ ১৯৮ কিলোমিটাৰ দৈর্ঘ্যৰ পথহে।
উল্লেখ্য যে পথ নির্মাণবে নির্ধাবিত লক্ষ্যত উপনীত হ’ব নোৱাৰিলেও লোকনির্মাণ বিভাগে অসমত বিগত চাৰিটা বছৰত কেন্দ্রই আৱণ্টন দিয়া পুঁজি ঠিকেই খৰচ কৰিছে। পৰিসংখ্যা অনুসৰি ২০২০-২১৩ অসমলৈ কেন্দ্রীয় চৰকাৰে ২৫১৬.৬২ কোটি টকা, ২০২১-২২৩ ১৫৯১.৫ কোটি টকা, ২০২২-২৩৩ ৬৬৪.৯১ কোটি টকা কেন্দ্রীয় অংশ হিচাপে আদায় দিছিল।
এই ধনৰাশিৰ বিপৰীতে অসম চৰকাৰে ৰাজ্যিক অংশসহ ২০২০-২১৩ ২৬০০.১৯ কোটি টকা, ২০২১- ২২৩ ২৪৮৮.০৩ কোটি টকা, ২০২২-২৩৩ ১,১১৮.২১ কোটি টকা আৰু চলিত ২০২৩-২৪ত ৰাজ্যিক অংশৰ ১৪৫.৪৩ কোটি টকা ইতিমধ্যে ব্যয় কৰিছে লোকনির্মাণ বিভাগে।
ধন ব্যয়ৰ ক্ষেত্ৰত হেৰফেৰ নহ’লেও পিছে পথ নিৰ্মাণৰ লক্ষ্যত- উপনীত হোৱাৰ ক্ষেত্ৰত বাৰম্বাৰ ব্যৰ্থ হৈছে অসম চৰকাৰৰ লোকনিৰ্মাণ বিভাগটো।
ৰাজ্যখনৰ সৰ্বমুঠ ২৫ হেজাৰ গাঁৱক সামবি ৭৮,৪৩৮ বর্গ কিলোমিটাৰ ব্যাসার্ধৰ অঞ্চলত বছৰৰ সকলো বতৰতে সুচল পথ নিৰ্মাণৰ বাবে আৰম্ভ কৰা পিএমজিএছৱাই আঁচনিখন ৰূপায়ণত ৰাজ্য চৰকাৰৰ সংশ্লিষ্ট বিভাগটোৰ ব্যৰ্থতাৰ বাবে অসমৰ গ্রামাঞ্চলৰ বহু অঞ্চলৰ ৰাইজে আজিও বাৰিষা কালত বোকা-পানী গচকি যাতায়াত কৰিবলগীয়া হয়।
উল্লেখ্য যে ২০০০-০১ বর্ষত অসমত প্রধানমন্ত্রী গ্রামচড়ক যোজনা আৰম্ভ কৰাৰ সময়ত ৰাজ্যখনত সর্বমুঠ ২৬,৯৪২.৯১ কিলোমিটাৰ দৈর্ঘ্যৰ ৮৩৬৫ টা পথ নির্মাণত অনুমোদন জনোৱা হৈছিল। এই বৃহৎ দৈর্ঘ্যৰ পথ নিৰ্মাণৰ কাম প্ৰতি বছৰে পর্যায় হিচাপত সমাপন কৰি অহা হৈছে।
অনুমোদিত পথছোৱাত সংলগ্ন হৈ আছে ১.৩৩৩ খন দলং। আৰম্ভণিতে অসমৰ এই পথছোৱা নিৰ্মাণৰ বাবে প্রকল্প ব্যয় নির্ধাৰণ কৰা হৈছিল ১৯,০৭৪.৬০ কোটি টকা। ২০০১তে কাম আৰম্ভ কৰাৰ পাছত চলিত ২০২৩ ফেব্রুৱাৰীলৈকে লোকনির্মাণ বিভাগে অসমত নির্মাণ সম্পূর্ণ কৰিবলৈ সক্ষম হৈছে ৮,২৬৫ টা পথব ২৬,৭২৬ কিলোমিটার পথসহ ১,২৭১ খন দলং।
লক্ষ্যণীয় যে কেন্দ্রীয় চৰকাৰে নির্ধাৰণ কৰি দিয়াৰ সময়ত পথ নির্মাণ সম্পূর্ণ কৰিব নোৱাৰিলেও লোকনির্মাণ বিভাগে ইতিমধ্যে অসমৰ পথ নির্মাণ প্রকল্পৰ বাবে ধার্য কৰা ১৯,০৭৪ কোটি টকাৰ ১৮,৯৯৭.৩১ কোটি টকা ব্যয় কৰিছে।
প্রথম পর্যায়ত আবণ্টিত পথৰ ভিতৰত মাথোঁ এশটা পথৰ ৭৩.৩৯ কিলোমিটাৰ দৈর্ঘ্য আৰু ৬২ খন দলং নির্মাণ সম্পূর্ণ কৰিবলৈ বাকী আছে। লক্ষ্যণীয় প্রথম পর্যায়ৰ পথ নির্মাণ সময়মতে সম্পূর্ণ কৰাত অসমৰ লোকনির্মাণ বিভাগ ব্যর্থ হোৱাৰ সময়তে কেন্দ্রীয় চৰকাৰে পিএমজিএছৱাই-২ অর্থাৎ দ্বিতীয় পর্যায়ৰ নির্মাণ কার্যও আৰম্ভ কৰে।
অসমৰ বাবে দ্বিতীয় পর্যায়ত ১৭২১.৪৮ কিলোমিটাৰ দৈর্ঘ্য আৰু ৬৫ খন দলংসহ মুঠতে ২৫০ টা পথ নিৰ্মাণৰ লক্ষ্য লোৱা হৈছিল। ইয়াৰ বাবে কেন্দ্রই ইতিমধ্যে পুঁজি মঞ্জুৰ কৰিছে ১৭২১:৪৮ কোটি টকা।
লোক নির্মাণাৰ বিভাগে দ্বিতীয় পর্যায়ৰ অধীনতো এই পর্যন্ত ২২২ টা পথ নির্মাণ সম্পূর্ণ কৰি ১,৩০০.৬৫ কোটি টকা ব্যয় কৰিছে। অর্থাৎ দ্বিতীয় পর্যায়তো অসমত ২৮ টা পথ আৰু ১৫ খন দলং নির্মাণ বাকী আছে।
ইয়াৰ মাজতে ২০১৯-২০৩ কেন্দ্রীয় চৰকাৰে পিএমজিএছৱাইৰ তৃতীয় পর্যায় আৰম্ভ কৰি অসমত ৫৮৪ টা পথৰ সর্বমুঠ ৩৭৫৫.৯৬ কিলোমিটাৰ দৈর্ঘ্য আৰু ৫৬ খন দলং নিৰ্মাণৰ বাবে ২৫৫২.৩৩ কোটি টকা আবণ্টন দিয়ে ৷
লোকনির্মাণ বিভাগে ইয়াৰ ভিতৰতো ২৭৯ টা পথ নিৰ্মাণ কৰি ১৫৩৯.৮৬ কোটি টকা ইতিমধ্যে ব্যয় কৰিছে। তৃতীয় পর্যায়তো এই পর্যন্ত বিভাগটোরে ১২৫৬.২৮ কিলোমিটাৰ দৈৰ্ঘ্যৰ ৩০৫ টা পথ আৰু ৫৬ খন দলং নির্মাণ সম্পূর্ণ কৰিবলৈ বাকী আছে।
নির্ধাৰিত সময়ত পথ নির্মাণ সম্পূর্ণ কৰিব নোৱৰাত লোকনির্মাণ বিভাগৰ অদক্ষতাৰ পৰিণতিত কেন্দ্রীয় চৰকাৰে ধন আদায় দিয়াৰ পাছতো অসমৰ গ্রামাঞ্চলৰ বহু লোকে আজিও অতি জৰাজীর্ণ পথৰে যাতায়াত কৰিবলৈ বাধ্য হৈছে।
ৰাজ্যৰ বিভিন্ন স্থানত আজিও আধৰুৱা হৈয়ে বৈছে পিএমজিএছৱাইৰ অধীনত নির্মিত পথ তথা বৃহৎ সংখ্যক দলং। ইয়াৰ পৰিণতিত অসমৰ প্ৰামাঞ্চলত বিফল হৈছে কেন্দ্রীয় চৰকাৰৰ এই অভিলাষী আঁচনিখন ৷