ৰামায়ণত উল্লেখ আছে যে অষ্টাবক্ৰ মুনিয়ে মাতৃ গৰ্ভতেই বেদজ্ঞান লাভ কৰিছিল । এইবাৰ আধুনিক ভাৰতৰ বুকুতো আৰম্ভ হৈছে ‘গৰ্ভ সংস্কাৰ’ৰ চিকিৎসা বেনাৰস হিন্দু বিশ্ববিদ্যালয়ৰ অন্তৰ্গত ছাৰ সুন্দৰলাল হাস্পতালৰ আয়ুৰ্বেদ বিভাগত এই চিকিৎসা পদ্ধতি আৰম্ভ কৰা হৈছে । গৰ্ভত থকা অৱস্থাতে মূল্যবোধ গঢ়ি তোলাটো এই চিকিৎসা পদ্ধতিৰ মূল উদ্দেশ্য ।
আয়ুৰ্বেদৰ এজন অধ্যাপকৰ তত্ত্বাৱধানত এই চিকিৎসা পদ্ধতিক আগবঢ়ায় নিয়া হৈছে । ইয়াৰ বাবে ‘প্ৰসূতি তন্ত্ৰ’ নামৰ বিভাগ এটাৰো সূচনা কৰা হৈছে । এই সন্দৰ্ভত হাস্পতালখনৰ অধীক্ষক অধ্যাপক এছ কে মাথুৰে কয়, ‘গৰ্ভ সংস্কাৰত নতুন বুলিবলৈ একো নাই । প্ৰাচীন আয়ুৰ্বেদত ইয়াৰ প্ৰচলন আছিল; কিন্তু ইয়াৰ কোনো বৈজ্ঞানিক বৈধতা নথকাত গুৰুত্ব হেৰুৱাই পেলাইছিল । এইবিৰ আয়ুৰ্বেদৰ অধীনত পুনৰ ইয়াৰ আৰম্ভ কৰা হৈছে ।
মাতৃগৰ্ভত থকাৰ সময়ত সন্তানক ভাল পৰিৱেশ আৰু সুন্দৰ সংগীত শুনালে মনৰ ওপৰত ইতিবাচক প্ৰভাৱ পৰে । সেয়েহে এনে সময়ত অনুপ্ৰেৰণামূলক কথা-বাৰ্তাৰ পৰিৱেশত ৰাখিব লাগে । তদুপৰি এই চিকিৎসা পদ্ধতিত সঠিক খাদ্যাভ্যাস, অনুশীলন, যোগ, মন্ত্ৰোচ্চৰণ, ভাল পোছাক পৰিধান আদিৰ ওপৰত গুৰুত্ব দিয়া হয় ।
সকলো মিলাই এই চিকিৎসা পদ্ধতিত গৰ্ভস্থ সন্তানৰ ওপৰত কেনে ধৰণৰ প্ৰভাৱ পৰিছে সেয়া বৈজ্ঞানিকভাৱে পৰীক্ষা কৰাৰো ব্যৱস্থা ৰখা হৈছে ।’ প্ৰসূতী তন্ত্ৰ বিভাগৰ অধ্যাপক ডাঃ অনুৰাধা ৰায়ে জনোৱা অনুসৰি আয়ুৰ্বেদত মুঠ ১৬ ধৰণৰ সংস্কাৰৰ কথা আছে ।
ইয়াৰ ভিতৰতে পৰে গৰ্ভ সংস্কাৰ ইতিপূৰ্বে লক্ষ্ণৌ বিশ্ববিদ্যালয়ে ভাৰতত প্ৰথমবাৰলৈ গৰ্ভ সংস্কাৰৰ বিষয়টোক ‘ডিপ্ল’মা’ পাঠ্যক্ৰমত অন্তৰ্ভুক্ত কৰিব বিচাৰিছিল । সাধাৰণতে পুৰাণ-মহাকাব্য আদিত এনে ধৰণৰ বিষয়ৰ উল্লেখ পোৱা যায় । অষ্টাবক্ৰ মুনিৰ দৰেই মহাভাৰতত আছে অভিমন্যুৰ কথা । অভিমন্যুৱে মাতৃ গৰ্ভতে শিকি পেলাইছিল চক্ৰবেহুত প্ৰৱেশৰ কৌশল ।